De betekenis van onze kanselkleden.
Sinds Pasen dit jaar hangen de kanselkleden niet meer in de kast, maar zijn ze structureel in de kerkzaal te zien. De kleuren van betekenis hangen bij de boom van betekenis. Maar wat betekende dit alles ook alweer? Om dit toe te lichten maak ik o.a. gebruik van een uitleg van Ineke Wolters in een eerder gemeentegids.
Onze kerk heeft sinds oktober 1995 de huidige kanselkleden en stola’s. De handgemaakte kleden hebben allemaal een unieke afbeelding die de kleur van de kleden onderstreept. De kleuren zijn verbonden aan de verschillende perioden in het kerkelijk jaar (zie onderstaand schema). Het kerkelijk jaar kent in het algemeen de kleuren: paars, groen, wit en rood. Op het moment dat ik dit schrijf (september 2021) leven we in de groene tijd.
Groen staat voor de kleur van de hoop en groei inde toekomst. Het staat ook voor vruchtbaarheid, jeugd en nieuw leven. Het symbool op het kleed dat van “het nieuwe Jeruzalem” uit Openbaring 21:9 – 22:5. De fundering van de stad is met edelstenen versierd, wat weergegeven wordt in de kleuren paars, rood, oranje en geel. Vanuit het centrum van de stad ontspringt de rivier waarin het water stroomt dan leven geeft. Aan weerskanten van de rivier groeien de levensbomen, die twaalf maal per jaar vruchten dragen en waarvan de bladeren de mensen genezing brengen. De vorm is een labyrintvorm, waarvan de weg (de kleuren) van buiten naar binnen loopt, naar het centrum, waar het lam troont. Dit symboliseert de zoektocht van de mensen naar de kern van het leven. Groen staat voor de feestloze tijd in het kerkelijk jaar. Het kleed hangt aan de Avondmaalstafel op de zondagen na Pinksteren tot aan Advent en tussen de kersttijd en de veertigdagentijd in.
Paars is de kleur van boete, inkeer, bezinning en rouw. Naast het symbool van het licht waar we naar uitkijken, zien we op ons paarse kleed ook de aar. De aar met de graankorrels, die groeit en bloeit op de gestorven graankorrel in de aarde.
Dit herinnert ons aan Christus woorden: “Wie zijn leven wil veilig stellen zal verliezen, maar wie het in deze wereld wil prijsgeven zal het behouden en eeuwig leven” Joh. 12: 24-26.
Paars is voor Advent en de Veertigdagentijd. En in overleg hangt het kleed ook tijdens uitvaartdiensten en op Goede Vrijdag.
Wit staat symbool voor licht, leven, verzoening, vergeving, heiligheid en reinheid. Het witte kleed is het feestkleed van de overwinning en een nieuw begin! Op ons witte kleed is de zevenarmige kandelaar afgebeeld. Van oorsprong is dit een Joods symbool, dat later door de kerk is overgenomen.
De kandelaar is het zinnebeeld van de zeven gaven van de Heilige Geest. De driehoekige vorm verbeeldt de drie eenheid. Wit wordt gebruikt bij Pasen en Kerst. Voor de kersttijd, de paastijd en voor Witte Donderdag.
Dit kleed kan in overleg gebruikt worden voor uitvaarten en bij huwelijk en doop.
Rood is de kleur van het bloed, het symboliseert zowel het leven in het algemeen als ook het vuur, het liefdesvuur. In de liturgie wijst de rode kleur op de Heilige Geest, die de kerk bezielt, in vuur en vlam zet. Maar ook op het martelaarschap.
Op ons rode kleed zien we de neerdalende duif als een symbool voor de Heilige Geest en de tongen van vuur die op de apostelen neerdaalden. Rood wordt gebruikt voor Pinksteren en de bevestigingszondagen. In overleg kan het ook gebruikt worden voor Goede Vrijdag, Stille Zaterdag, belijdenis en huwelijk.
De regenboog, het teken van het verbond van God me mensen, is op alle kanselkleden en stola’s terug te vinden als verbindend element.
De Gebedsboom
De kanselkleden hangen onder de boom. Op de tafel ligt een dode hazelaar tak. Een stuk dood hout als symbool voor het kruis waaraan Jezus stierf. Het hout van het kruis is ooit een levende boom geweest, maar is nu dood. Jezus zelf wordt vergeleken met de levensboom, de boom die ons voedt en tegen zon en regen beschermt. Waaronder we kunnen rusten als we moe zijn.
Jezus sterven kan je zien als de levensboom die dood gaat. De dode tak staat ook hier symbool voor. Maar Zijn leven stopte niet bij de dood. God doet Jezus opstaan, nieuw leven begint. De takken in de vaas zijn omgeven door een klimop, de altijd groene blijvende plant die symbool staat voor het mysterie van het eeuwige leven.
In de takken kunnen we dat hangen waarvan we zeggen dit leggen we aan Hem voor. Het geheel vormt onze gebedsboom.
Het geheel is onder andere geïnspireerd op lied 547 “Met de boom des levens”
1Met de boom des levens
wegend op zijn rug
droeg de Here Jezus
Gode goede vrucht.
Kyrie eleison,
wees met ons begaan,
doe ons weer verrijzen uit de dood vandaan.
3Want de aarde vraagt ons
om het zaad des doods,
maar de hemel draagt
ons op de adem Gods.
Kyrie eleison,
wees met ons begaan,
doe ons weer verrijzen uit de dood vandaan.
5Want de aarde jaagt ons
naar de diepte toe,
maar de hemel draagt ons,
liefde wordt niet moe.
Kyrie eleison,
wees met ons begaan,
doe ons weer verrijzen uit de dood vandaan.
2Laten wij dan bidden
in dit aardse dal,
dat de lieve vrede ons
bewaren zal,
Kyrie eleison,
wees met ons begaan,
doe ons weer verrijzen
uit de dood vandaan.
4Laten wij God loven,
leven van het licht,
onze val te boven
in een evenwicht,
Kyrie eleison,
wees met ons begaan,
doe ons weer verrijzen uit de dood vandaan.
6Met de boom des levens
doodzwaar op zijn rug
droeg de Here Jezus
Gode goede vrucht.
Kyrie eleison,
wees met ons begaan,
doe ons weer verrijzen uit de dood vandaan.